ЩЕ РАЗ ПРО ПРОДУКТИВНІСТЬ ЧЕСЬКИХ ДІЄСЛІВНИХ ІМЕННИКІВ НА -NÍ / -TÍ
DOI:
https://doi.org/10.18524/2307-4558.2017.27.106305Ключові слова:
дієслівний іменник, nomina actionis, номіналізація, категорія виду дієсловаАнотація
У статті переглядаються деякі аспекти теорії чеських дієслівних іменників на -ní / -tí. Мета статті — дослідити характер словотворення дієслівних іменників у світлі проблеми їхнього частиномовного статусу. Предметом вивчення є можливість утворення субстантивів на -ní / -tí від кола дієслів, традиційно визнаних щодо цього «дефектними». Об’єкт аналізу склали дієслова, що не утворюють дієслівних іменників з акціональним значенням. У роботі використано методи семантичного та трансформаційного аналізу, метод суцільної вибірки. У результаті аналізу даних синхронічного корпусу чеської мови SYN встановлено, що дієслівні іменники на -ní / -tí в обмеженому порядку утворюються від кола зазначених «дефектних» дієслів; наслідування субстантивами акціональної семантики сприяє збереженню в їхній смисловій структурі видових відмінностей. Висновки. Словотворення дієслівних іменників у чеській мові носить парадигматичний характер і наближене до словозміни. Практичне застосування результатів дослідження є можливим у вирішенні питання про частиномовний статус таких nomina actionis у західнослов’янських мовах.
Посилання
Ацаркина Т. А. Влияние категории вида на формирование общей семантики отглагольных существительных на -ní, -tí в современном чешском языке / Т. А. Ацаркина // Badania nad czasownikiem w językach słowiańskich : budowa, semantyka i funkcjonowanie. – Warszawa : Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 1985. – S. 121–141.
Васильева В. Ф. О видовых значениях отглагольных существительных (на материале чешского языка) / В. Ф. Васильева // Славянская филология : сборник статей. – Вып. 7. – М. : Издательство Московского университета, 1968. – С. 24–39.
Исаченко А. В. Грамматический строй русского языка в сопоставлении с словацким : Морфология : в 2 ч. / А. В. Исаченко. – Братислава : Издательство словацкой академии наук, 1954. – ч. 2 – 1960. – 576 с.
Dokulil M. Tvoření slov v češtině 1 : Teorie odvozování slov / M. Dokulil. – Praha : Nakladatelství československé akademie věd, 1962. – 263 s.
Furdík J. O vide a väzbe pri slovesných podstatných menách / J. Furdík // Slovenská reč. – 1967. – roč. 32, č. 2. – S. 65–74.
Gregusová E. Korpusový výskum verbálneho substantíva od reflexívnych verb / E. Gregusová // Príspevky 4. študentskej vedeckej konferencie konanej pod záštitou dekana Filozofickej fakulty Prešovskej univerzity v Prešove. – Prešov : Filozofická fakulta Prešovskej univerzity, 2009. – S. 284–298.
Havránek B. Česká mluvnice / B. Havránek, A. Jedlička. – Praha : Státní pedagogické nakladatelství, 1981. – 568 s.
Hoffmannová J. „Euročeština“ v lucemburských překladech dokumentů Evropského parlamentu / J. Hoffmannová, J. Šimandl // Naše řeč. – 2008. – roč. 91, č. 3. – S. 113–126.
Jasinská L. Miera gramatického a slovotvorného významu sufixálnej morfémy v slovesnom podstatnom mene / L. Jasinská // Slavica Iuvenum XVI : Mezinárodní setkání mladých slavistů. – Ostrava: Ostravská univerzita v Ostravě, Filozofická fakulta, 2015. – S. 8–21.
Jelínek M. Funkce a vývoj syntaktických kondenzátorů v slovanských jazycích / M. Jelínek // Otázky slovanské syntaxe : sborník symposia «Strukturní typy slovanské věty a jejich vývoj», 20–22.X.1966, Brno. Č. II. – Brno : Universita J. E. Purkyně, 1968. – S. 389–395.
Jelínek M. Jména dějová / M. Jelínek // Tvoření slov v češtině. 2. Odvozování podstatných jmen / Red. F. Daneš, M. Dokulil, J. Kuchař. – Praha: Academia, 1967. – S. 562–653.
Jelínek M. K nominálnímu způsobu vyjadřování : funkce dějových substantiv / M. Jelínek // Acta Universitatis Carolinae. Slavica Pragensia. – 1962. – № 4. – S. 629–634.
Jelínek M. Syntaktické tendence odborného stylu / M. Jelínek // Československý terminologický časopis. – 1963. – roč. 2, č. 2. – S. 65–84.
Karčová A. Produktívnosť vzoru vysvedčenie, jeho vplyv na skloňovanie substantív stredného rodu a nové lexikálne jednotky prináležiace k tomuto vzoru / A. Karčová // Varia XVI. – Bratislava : Slovenská jazykovedná spoločnosť pri SAV, 2008. – S. 248–259.
Křížková H. K problematice podstatných jmen slovesných v ruštině v porovnání s češtinou / H. Křížková // Ruský jazyk. – 1959. – roč. 9, č. 5. – S. 195–203.
Mluvnice češtiny (2) : Tvarosloví / J. Petr a kol. – Praha : Academia, 1986 – 536, [3] s.
Morfológia slovenského jazyka / red. J. Ružička. – Bratislava : Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, 1966. – 896 s.
Panevová J. Čas a modalita v češtině / J. Panevová, E. Benešová, P. Sgall. – Praha : Univerzita Karlova, 1971. – 169 s.
Papierz M. Nominalizacje we współczesnym języku słowackim / M. Papierz. – Kraków : Nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1982. – 66, [2] s.
Sokolová M. Návrat k verbálnemu substantívu ako verbálnemu tvaru / M. Sokolová // Jazyk je zázračný organizmus... Metamorfózy jazyka a jazykovedy. – Prešov : Prešovská univerzita, 2014. – S. 79–101.
Stylistika češtiny / J. Chloupek a kol. – Praha: Státní pedagogické nakladatelství, 1990. – 294 s.
Světlá J. Nová abstraktní pojmenování / J. Světlá // Neologizmy v dnešní češtině. – Praha : Ústav pro jazyk český Akademie věd České republiky, 2005. – S. 54–68.
Topolińska Z. Mechanizmy nominalizacji w języku polskim / Z. Topolińska // Studia gramatyczne I. – Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977. – S. 175–212.
Trávníček F. Mluvnice spisovné češtiny : ve 2 část. / F. Trávníček. – Praha : Slovanské nakladatelství, 1951. – Část II : Skladba. – 1951. – S. 617–1497.
Váhala F. Z našich časopisů a novin / F. Váhala // Naše řeč. – 1960. – roč. 43, č. 9–10. – S. 300–304.
##submission.downloads##
Опубліковано
Номер
Розділ
Ліцензія
Авторське право (c) 2018 Мова
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Правовласниками опублікованого матеріалу являються авторський колектив та засновник журналу на умовах, що визначаються видавничою угодою.
Публікація праць в Журналі здійснюється на некомерційній основі.
